در میان همه ی عبادات ما ، دعا جایگاهی دارد که صریحتا اهل بیت آنرا بیان فرموده اند . در روایت داریم : دعا مغز عبادت است . در بین همه ی عبادات ما ، ارزش دعا از اعمال خوب ما هم بالاتر است . روایت داریم : دعا به تنهایی به اعمال خوب ما در تمام طول زندگی طعنه می زند . ارزش دعا بسیار بالا است . در یکی از آیات قرآن می فرماید : اُدعونی استجب لکم . بخوانید تا اجابت کنم شما را . قسمت دوم آیه می فرماید : اگر کسی از دعا تکبر بورزد ، او را با خواری به دوزخ خواهم برد . چون خدا فرموده : دعا کنید تا شما را استجابت بکنم . او همانطور نشسته و دعا نمی کند . اسم این تکبر است . و تکبر هم پاسخ های آن چنانی دارد . دعا علاوه بر اینکه ارزش بالایی دارد ، ضرورت هم دارد . وقتی استجابت دعا را میگویند ، انسان باید بترسد که نکند دعا نکنم و جزء متکبرین قرار بگیرم . یکی از اوقات استجابت دعا بعد از نماز یومیه است . کسی که دعا نمیکند ، خدا میگوید : نمازش را به او برگردانید زیرا او به من حاجت ندارد . پس عملش ارزش ندارد . یعنی او هیچ حاجتی نداشت که برای من مطرح بکند . پس دعا هم جایگاه رفیعی دارد وهم یک ضرورت است . در روح انسان هم دعا جایگاه قشنگی دارد . تمام زندگی ما به غیر از دعا می توانند واقع بینانه باشد . در دعا می توانیم بلند پروازی کنیم . حس خودمان را در بینهایت پرواز بدهیم . این برای خدا خیلی مهم است . می فرماید : من می خواهم ببینم اگر این محدودیت ها نبود ، از من چه می خواستی ؟ تمام بهشت و آینده ما طبق همین رقم خواهد خورد . دعا لحظه ی تنفس روح انسان است . اگر تنفس نباشد ، اکسیژن از بین خواهد رفت . و مرگ را بدنبال خواهد داشت . اگر بخواهیم به اثر تربیتی دعا بپردازیم نکته ای را عرض کنم اینکه انسان بداند فقیر است ، فقیر در خانه ی خدا بار نمی آید . اینکه بداند نیاز دارد ، تکبرش زایل نمیشود . اینکه انسان بداند خدا غنی است ، این آگاهی انسان را عبد مولا قرار نخواهد داد . اینکه ما فقیر در خدا هستیم باید به روح ما بچسبد و ما باید تربیت بشویم و حقیقت برای ما جا بیفتد ، کل وقت روزانه را باید برای دعا بگذاریم . در حساس ترین وقت ، در سحرها و در تنهایی برای دعا وقت بگذارید . هرکسی بداند فقیر در خانه ی خدا است ، یک بد اخلاقی ندارد . ریزتر از این است که عرض اندام بکند . شلوغ بکند ، به کسی شر برساند ، یک گدا این حرفها را ندارد . اگر کسی بزرگی خدا را باور کند ، تکبر نمی کند . اگر کسی فکر کند که صاحبش هست ، سر کسی داد می زند ؟ به کسی بی احترامی می کند ؟ اثر تربیتی دعا تمام خوبی ها و بدی های ماست . یک اثر تربیتی دارد که شما کوچک خدا میشوید . و خدا بزرگ شما میشود . از آغوش مادر به آغوش خدا می رویم . هیچ چیزی مثل دعا ، رابطه ی انسان را با خدا و خودش و انسان برقرار نمی کند . خدا دوست دارد ما دعا کنیم . خدا به اندازه ی هیچ چیز از دعا کردن ما خوشش نمی آید . امام سجاد (ع) : خدا به بالاترین چیزی که محبت دارد ، این است که از او چیزی بخواهید . خدا بزرگی است که متکبر است و تکبر به خدا برازنده است . تکبر برای ما بد است چون میخواهیم خودمان را جای خدا بنشانیم . پس ما برویم دعا بکنیم و در آخر بگوییم : خدایا خوشت آمد ؟ در ادبیات کهن ما میگویند : اگر به سگ غذا بدهید تا آخر عمر در خانه ی شما را رها نمی کند . ولی تا به گربه غذا بدهید از خود شما فرار می کند . بعضی ها میخواهند شباهتی به این گربه پیدا بکنند تا از خدا میگیرند ، فرار می کنند . البته این در آیات قرآن هست که در کشتی که می نشینند خدا را مخلصانه صدا می زنند . همینکه کشتی به ساحل می رسد مشرک میشوند . ما جز سر سجاده ی دعا تواضع نداریم . باید همین جا بایستیم تا درست بشویم . شاید اگر ما سر سجاده تواضع و خلوصی به دعا داشته باشیم مستجاب الدعوة بشویم . این هر چه می خواهد به او بدهید برود . چون او اگر چیزی هم نخواهد باز متواضع است . اینها مستجاب الدعوة میشوند البته بحث صلاح خدا هم هست . بعضی مواقع در مصلحت ما نیست و دعا به تاخیر می افتد . یک علت تاخیر این است که ما مثل گربه رفتار می کنیم . خدایا به من بده من تا سال بعد دیگر مزاحمت نمی شوم . خدا میگوید : حالافعلا باش .


آداب دعا چیست ؟
برای اینکه شبیه افرادی که مثل گربه هستند دعا نکنیم یعنی با بی چشم و رویی با خدا برخورد نکنیم ، یکی از آداب دعا این است که چیزی را که تا بحال از خدا گرفته ای از آن یاد بکنی . بعضی ها می گویند : ای خدا من بیچاره و بدبخت هستم . این خیلی بی انصافی است . شما هیچ کدام از نعمت ها را در نظر نگرفتی . اول بگو من این ها را دارم و تو این لطف ها را به من کرده ای . در دعای عرفه داریم : امام حسین (ع) وقتی دعا را با شکر شروع می کنند نیمی از دعا شکر است و نمی خواهند از آن شکر بیرون بیایند . تا آخر این شکر ادامه دارد . یکی از آداب دعا ، حمد خدا و ثنای الهی است . اگر ما آداب دعا را رعایت می کنیم یکی از شرایط استجابت دعا را هم فراهم کرده ایم که بعدا به آن می رسیم . شما تشکر کنید و در این هنگام یک آرامشی بوجود می آید . یک توجه به خدای در شما پدید می آید . فلسفه ی دعا تحقق پیدا میکند . با خدا مهربان می شود . آن عتاب از سر نادانی پیش نمی آید . در واقع لایق می شوی که مرحمتی را از طرف پروردگار ، علی رغم استعدادها دریافت کنی . خدا استعدادهای آنرا هم فراهم می کند . چون تو خیلی خوب شده ای . یکبار هم که شده بخاطر نیازهای دیگر خودت به نعمت های قبلی نگاه کردی . کسی چند تا مشکل داشت و به من گفت و من خودم ماندم که چطوری ایشان را امیدوار کنم . گفتم : میشود چیزهایی که داری بگویی تا من بنویسم . همه را نوشتیم . و حالش بهتر شد و گفت : خیلی فرق کردم . شکر خدا را بجا بیاوریم . چیزهایی که بدون درخواست به ما داده بجا بیاوریم . مثل چشم . امام حسین (ع) در این قسمتها ناله میکند . یکی دیگر از آداب دعا ثنای خدا است . اینکه خدایا من میدانم تو قدرتمند هستی ، حکیم هستی ، همه ی کارهایت درست است . تا فلسفه ی دعا اتفاق بیفتد . بعضی ها حرم امام رضا (ع) می روند که از خدا شکایت بکنند . فلسفه حرم آمدنشان این است . از عظمت و کبریای خدا بگوییم . یکی دیگر از آداب دعا این است که بگردیم و ببینیم خدا چه کسی را دوست دارد یاید از آنها بکنیم . همین صلوات فلسفه های عمیقی دارد. رابطه را تسهیل می کند . می گوید : قبل از دعا و بعد از دعا صلوات بفرستید ، دعا اجابت میشود . تواضع به خدا یک فریب در آن دارد . می گوید : من متواضع هستم . شاید دروغ می گوید . این بحث از زمان خلقت آدم تا الان هست . شیطان سجده های طولانی می کرد . تا به آن مقام رسید و بعد خدا او را امتحان کرد و گفت : به این انسان سجده کن و خدا گفت : نمی توانم . پس این سجده ها دروغ بود . یک موقع کسی به کسی تواضع میکند چون زورش به او نمی رسد و گرنه او را میزند . این تواضع نیست . شما میخواهید تواضع خودتان را به خدا اثبات کنید که فلسفه ی دعا هم هست . به علی بن ابیطالب احترام بگذار که معلوم بشود تو متواضع هستی . نه مثل کسی که روز غدیر پیش پیامبر آمد و گفت : اگر خدا واقعا علی را جانشین تو قرارداده ، بگو الان من را نابود بکند . عذاب هم آمد و نابودش کرد . معلوم است که چقدر در قلبش متکبر است . اگر به خدا تواضع می کند زورش نمی رسد . ولی روحش متواضع نیست . پس صلوات پذیرش فلسفه ی دعا را در دل ما تحقق می دهد و استجابت دعا را نزدیک میکند . البته وضو هم داشته باشد خوب است . در روایت داریم : وضو نور است . وقتی شما در نور باشید بهتر دیده میشوید . وضو و قرآن خواندن انسان را نورانی می کند.